In de Statenvergadering van woensdag 18 mei heb ik, namens de D66 fractie, in de eerste termijn van het debat een bijdrage geleverd. De tekst daarvan staat hieronder. De uitgesproken tekst verschilde op enkele details, waar ik inhaakte op de tekst van de sprekers voor me.

Allereerst willen we de coalitiepartijen feliciteren met het bereiken van een resultaat. Naar mening van de D66-fractie heeft de coalitie de hoofdlijn goed gekozen. Bezuiniging vallen in hoofdlijnen op de goede plekken, het uitgangspunt “geen rijksgeld=geen rijkstaken” spreekt ons aan en ook de focus op kerntaken past goed, wat D66 betreft. De voorgestelde bemensing van het college wekt vertrouwen. D66 is blij met de ingezette koers.

Maar we hebben natuurlijk ook wel wat aan te tekenen bij dit akkoord. Want hoewel het op eerste lezing een prima akkoord lijkt, missen we op cruciale punten het nodige. Daar waar je verwacht dat interessant wordt, wordt het juist vaag en worden werkelijke keuzes vermeden. We vragen ons dan ook af waarom dit akkoord nog zo lang heeft moeten duren.

Rode draad in het akkoord zijn de vitale coalities. Dat klinkt geweldig natuurlijk, vitale coalities. Maar door iets vitaal te noemen, is het nog geen vitale coalitie. De wens uit spreken, dat derden bijdragen leveren aan het verwezenlijken van gedeelde doelen, maakt niet dat ze het nog doen ook. Bijna nergens worden de beoogde partners van de coalitie genoemd. Nergens wordt benoemd wat het college gaat doen om coalities te vitaliseren. En nergens wordt benoemd wat we doen als die vitaliteit van de coalitie wat tegenvalt. Er is geen plan B. Bezuinigingen inboeken op basis van goede voornemens vinden wij onverstandig. De weg naar de hel is immers geplaveid met goede voornemens.

D66 ziet ook spagaten en open einden doordat geen keuzes worden gemaakt. En waar de uitwerking zonder houvast wordt doorgeschoven naar de toekomst. Kennelijk konden de onderhandelaars er op die punten niet uit komen. Het gaat helaas om veel en belangrijke punten. Hoe moeten we dan de ingeboekte bezuinigingen beoordelen? In ieder geval als niet meer dan boterzacht.

Ik geef u wat voorbeelden:
De coalitie formuleert een hoge ambitie: Achterstand in voorzieningen van 20 naar 10%, maar wil ondertussen toch besparen. Met stevige bezuinigingen op samenleving en voorzieningen. Ik heb 4,4 miljoen euro gelezen. De coalitie schetst daarnaast een focus op kerntaken. “In elk geval geen taken doen die tot het takenpakket van andere overheden behoren!” Behalve dan als het om de bovenwettelijke taken op het vlak van voorzieningen gaat. Dat hoofdstuk sluit ook nog eens af met een alinea die het hele hoofdstuk op losse schroeven zet. Want voor die bovenwettelijke taken geldt als voorwaarde dat ze zorgvuldig worden overgedragen. Aan gemeentes die ook hard aan het bezuinigen zijn en nu taken af moeten stoten. Die zitten er niet op te wachten om taken van de provincie over te nemen. Verwacht de coalitie hier écht succesvol te zijn?
De coalitie met hier met twee maten. Ze wil zelf geen rijkstaken overnemen zonder rijksgeld, maar verwacht wel dat gemeentes taken van de provincie overnemen, zonder provinciaal geld.

En er worden nog ‘stevige werkgelegenheidseffecten’ verwacht ook, van verder onbenoemde ontwikkelingen in duurzame energie, rond de luchthaven, in de cluster zorg – laat de coalitie ook hier derden de kastanjes uit het vuur halen?

Waar de coalitie kleur moet bekennen over intensieve veeteelt, daar wil de coalitie een “maatschappelijk debat over intensieve veehouderij, zonder beperkingen vooraf, om tot kaders te komen.”
Dat is zonder houvast de discussie doorschuiven naar de toekomst. Maar D66 is wel blij met de mogelijkheid die hier aan de bevolking geboden wordt om te participeren. Want die zijn ver te zoeken.

De coalitiepartijen willen bijvoorbeeld geen interactief proces over het nieuwe omgevingsplan. Terwijl de inwoners van Flevoland juist graag gehoord willen worden. We hebben het allemaal in de campagne kunnen zien: over voorzieningen, jeugdzorg, windmolens, over het Oostvaarderswold, Almere 2.0, over het vliegveld. De partijen noemen alleen de wettelijk verplichte inspraak en een detail uit de vormgeving van het plan: het onderscheid tussen beheer- en ontwikkeltaken. Ambitieloos en teleurstellend. Het is een belangrijk plan voor de uitvoering van kerntaken van onze provincie.
Die technocratische inslag zien we ook bij de manier waarop met ander overleg en netwerken wordt omgegaan. Het gaat daar om korte termijn rendement, niet om het investeren in waardevolle relaties. Van goed uitgevoerde interactieve planvorming worden besluiten beter!

Soms is het akkoord ineens wel concreet. Daar waar het gaat om de besparingen op het ambtelijk apparaat, wordt alleen concreet benoemd wat er op de communicatieafdeling moet worden bezuinigd. Het afleggen van verantwoording aan de inwoners van Flevoland, en communiceren over voorgenomen beleid, dat is voor D66 óók een kerntaak van de democratie. En de vitale coalities maken de toegevoegde waarde van de provincie juist minder zichtbaar, minder duidelijk. Dat maakt communicatie belangrijk. Graag zien we hier een heroverweging om tot een passender bezuiniging te komen.

Open einden en spagaten: in alle gevallen gaat het om keuzes die niet gemaakt zijn. De coalitie bekend geen kleur. En het zijn geen tekenen dat deze partijen het nu zo goed kunnen vinden met elkaar. Er spreekt geen gedeelde visie voor de toekomst van Flevoland uit.
Begrijp ons niet verkeerd, D66 is voorstander van een akkoord op hoofdlijnen. Maar die hoofdlijnen moeten dan wel richting of kaders bieden. En die missen we te vaak.
Voor D66 is het werk van de onderhandelaars nog niet af. D66 wil de collegepartijen en de ChristenUnie dan ook nadrukkelijk vragen om concrete lijnen en meetbare doelen. D66 is benieuwd naar het collegewerkprogramma en naar de stapel visies die de coalitiepartijen bij het college hebben besteld.